H.T thiền sư Thích Thanh Từ
Phật dạy: Thấy người làm việc đạo đức, vui vẻ trợ giúp được phước rất lớn.
Sa-môn hỏi: Phước của người kia có hết chăng ? Phật đáp: “Ví như lửa một cây
đuốc, mấy trăm ngàn người mỗi người cầm đuốc đến mồi, đem về thắp sáng, nấu
cơm... Ngọn lửa cây đuốc này vẫn như cũ, phước cũng như thế”. (Kinh Tứ Thập Nhị
Chương)
Người xuất của ra công
làm việc đạo đức dĩ nhiên phước đức to lớn. Nhưng người chỉ phát tâm tùy hỷ trợ
giúp làm sao phước đức bì được người kia ? Thế mà ở đây đức Phật nói phước đức
ngang nhau. Điều này khiến chúng ta phải để tâm suy xét.
Hầu hết, chúng ta ai ai cũng mang sẵn trong mình những tính xấu: ngã
mạn, tự cao, tật đố, tham lợi... Bởi có những tính xấu ấy, nên khi thấy ai làm
điều tốt, hay thì chúng ta có phản ứng ngay. Cái phản ứng phá hoại, khinh miệt,
gièm siểm để thỏa mãn tính tự cao, tật đố, tham lợi... của mình.
Ở gia đình, cha mẹ tỏ vẻ thương đứa con nào nhiều thì đứa khác sanh ganh
tị, bất bình. Tình cốt nhục có thể do đó trở thành phai nhạt, quá lắm sẽ chia
ly. Hoặc anh em mà kẻ giàu, người nghèo là cái cớ khiến tình cật ruột xa nhau.
Trong lớp học một cậu học trò được thầy giáo khen thưởng, thì cậu ấy chắc chắn
sẽ bị các trò khác tìm cách nói xấu, hoặc hại bằng cách này hay cách khác. Hai
bạn học thân nhau, nếu một người thi đậu một người thi rớt thì tình bạn bè sẽ
lợt lạt ngay từ đó. Ngoài xã hội, kẻ xấu giết người tốt, kẻ nghèo chống người
giàu. Đó là động cơ thúc đẩy giai cấp đấu tranh, rồi gây nên cảnh núi xương
sông máu trong nhân loại. Cho nên tục ngữ có câu:
Vô duyên ghét kẻ có duyên
Không tiền ghét kẻ có tiền cầm tay.
Làm sao hàn gắn được những vết thương chia rẽ trầm trọng ấy ? - Nếu phi
thực hiện “Tùy hỷ công đức” không còn phương pháp nào hiệu nghiệm. Bao giờ mỗi
con người chúng ta đều tập được hạnh “Tùy hỷ công đức” thì nhân loại mới có
ngày an vui hạnh phúc và ngọn lửa đấu tranh mới lịm tắt được.
Thế nào là tùy hỷ công đức ? Tùy hỷ là vui theo, công đức là những điều
lành, điều tốt, điều vui vẻ, hạnh phúc. Nghĩa là thấy ai có cái gì tốt, cái gì
lành, cái gì hạnh phúc, chúng ta đều hoan hỷ phát tâm vui mừng như chính mình
được và cố công giúp đỡ khiến họ được toàn vẹn. Hoặc thấy họ làm điều phước
thiện, đạo đức chúng ta sẵn sàng ùa vào trợ giúp với một niềm hân hoan vô hạn.
Vui cái vui của người, mừng thấy cái tốt của người. Cho đến không còn thấy họ
là đối tượng khác biệt. Sự vui mừng ấy phá tan được cái cách biệt giữa ta và
người. Chân thành hòa đồng trong tâm niệm hạnh phúc.
Người phát tâm làm việc bố thí, chính họ đã khởi lòng từ bi và dứt tính
bỏn xẻn, nếu họ không vì hoàn cảnh bắt buộc. Thấy người bố thí, ta phát tâm tùy
hỷ trợ giúp, chính ta đã khởi tâm khuyến thiện và phá tan tính tật đố. Công đức
của người phát lòng từ bi, dứt tính bỏn xẻn đem so với công đức của người khởi
tâm khuến thiện, dứt tính tật đố ngang nhau.
Lại, công đức y cứ tự tâm mà thành, nên cùng phát sanh trong một việc,
mà công đức của người này không làm mòn giảm công đức của người kia. Vì thế,
đức Phật ví dụ ngọn lửa của một cây đuốc dù đem trăm ngàn cây đuốc khác đến
mồi, ngọn lửa ấy vẫn không bị giảm khuyết. Tuy cùng làm một việc, mà người phát
tâm nhỏ hẹp thì công đức sẽ nhỏ hẹp, người phát tâm rộng lớn thì công đức rộng
lớn. Công đức tùy tâm mà có rộng hẹp chớ không do của nhiều ít. Phật dạy:
“Người phát tâm rộng lớn bố thí, của chỉ bằng hạt cải mà quả báo như núi Tu di.
Ngược lại, người ôm lòng nhỏ hẹp bố thí, của bằng núi Tu di, công đức chỉ bằng
hạt cải”. (Kinh Kim Cang)
Thấy người làm việc bố thí, chúng ta phát tâm tùy hỷ trợ giúp họ, tự
nhiên người ấy sẽ hăng hái vui vẻ làm thêm. Họ càng thích làm bố thí thì những
người quanh họ sẽ giảm nhiều phần đau khổ. Vậy ta đã giúp được hai bên bớt khổ
thêm vui hiện tại và vị lai. Đó là chưa nói đến phần ích lợi của cá nhân ta.
Chính khi ta tùy hỷ việc thiện của người, chắc chắn người đã có cảm tình với
ta. Ta đã được công đức ngang bằng họ, lại được họ thương mến ta, thật là một
việc làm “nhất cử mà tam lợi”.
Việc làm không tốn hao tài sản, sức lực gì bao nhiêu mà đem lại kết quả
lớn lao như vậy, tại sao chúng ta không chịu làm ? Hẳn là tính tật đố, ganh tị
đang ngự trị trong tâm tư chúng ta nên không cho phép ta làm. Lúc nào chúng còn
làm chủ ta là lúc ấy ta mãi mãi khổ đau. Bởi chúng xây một bức tường ngăn cách
giữa ta và mọi người. Chẳng những ngăn cách thôi, chúng còn tấn công mọi người
chung quanh bằng mũi tên thù hận, để rồi ta và mọi người suốt đời mang nặng
những vết thương đau khổ hận thù.
Thấy người làm điều thiện, ta không phát tâm hoan hỷ, mà còn sanh tâm
tật đố, khinh chê gièm siểm khiến người ấy - nếu không có tín tâm mãnh liệt, ý
chí quả cảm - sẽ thối tâm không muốn làm điều thiện nữa, thế là ta đã ngăn trở
điều thiện của người và gây ra thù hằn giữa ta và họ. Người ngăn trở điều thiện
của kẻ khác quả là Ma-vương đội lốt người. Ta muốn ngăn trở điều tốt của kẻ
khác để đề cao cái tốt của ta, khỳ thật ta đã nói lên với mọi người ta là Ma-vương,
là quỉ sứ. Đâu ngờ, muốn làm thỏa mãn tánh ngạo mạn của ta, mà ta tự lao mình
vào địa ngục A-tỳ.
Bạn bè, thân hữu gặp điều may, được việc tốt, ta tùy hỷ với họ là đẹp đẽ
biết mấy. Chân thành chung vui với nhau thì tình thân hữu mỗi ngày được gắn bó,
nối giây liên lạc giữa ta và người mỗi lúc mỗi siết chặt thêm vì ta và bạn đã
hòa đồng trong tâm tưởng hoan hỷ, trong niềm hoan hỷ của nhau. Ranh giới cá
nhân, tư hữu được xóa nhòa. Cuộc sống như vậy hạnh phúc biết bao.
Trái lại, thấy bạn có dịp may, được điều tốt, ta sanh tâm đố kỵ, khiến
tình keo sơn phải bị rã rời. Biết bao người khi bần cùng bè bạn thân nhau như
cốt nhục, nhưng khi một người phát quan hoặc giàu có, một người nghèo khổ thì
tình thân ấy tự nhiên ly tán. Phải chăng vì người giàu sang kia sanh tâm bạc
bẽo ? Không hẳn thế. Lắm khi người giàu sang ấy vẫn hết tình chiều chuộng, mà
không sao giữ được tình thân hữu ngày xưa. Ấy là do tính tự ái của kẻ nghèo
không cho phép họ lân la với bạn. Nhất là khi những người ở trước mặt mình ca
ngợi tài đức của người quen thuộc mình hoặc èû bạn mình mà người ấy vắng mặt. Ở
trường hợp đó, nếu ta vẫn giữ được vẻ mặt thản nhiên, không thốt một lời chỉ
trích kẻ ấy, thật là điều rất khó. Vì thế, chúng ta nên nhớ mãi câu này “Ngồi
nghe người khác khen ngợi bạn mình, mà không thay đổi nét mặt, thật là người
can đảm”.
Bởi tánh tật đố ngã mạn không khi nào muốn nghe ai khen kẻ khác hơn là
khen mình. Nếu người ta khen kẻ khác, tất nhiên mình tìm cách tấn công khiến kẻ
ấy mất hết uy tín mới chịu.
Tình bạn, tình cốt nhục không phải do tiền của danh vọng mà có, tại sao
vì tiền tài danh vọng, ta lại chia ly tình thân hữu ? Nếu vì giàu sang bạn ta
thay đổi tình ý, ta xa họ đã đành. Nếu họ vẫn giữ trước sau như một thì ta đừng
vì lý do đố kỵ sang hèn mà lẫn tránh họ. Ta nên mừng khi bạn ta được giàu sang,
ta nên vui khi bạn ta được sung sướng, đó là tâm niệm tùy hỷ của con người đạo
đức.
Tuy nhiên, chúng ta không vì thấy bạn giàu sang, giả tâm tùy hỷ để cầu
cạnh van xin. Thái độ đó là thái độ của kẻ hèn hạ, chớ không phải của người
thật tâm tùy hỷ.
Lại một điều rất khó, đối với người thù địch của ta khi họ gặp dịp may,
làm điều tốt, hay thành công trong một công việc gì, mà ta khởi tâm vui mừng
cho họ. Người phát tâm tùy hỷ với kẻ thù địch mình, người ấy đã vượt lên trên
tất cả, không còn mãnh lưới phiền não nào bao vây được họ.
Phát tâm tùy hỷ mọi việc vui của người, dĩ nhiên những điều đau khổ của
người làm sao ta không thông cảm được ? Đã hòa đồng trong niềm vui thì trong
cảnh khổ ta đã chia sớt nhau rồi. Vui khổ của mọi người coi như vui khổ của
chúng ta.
“Chúng sanh thanh tịnh, Bồ-tát thanh tịnh. Chúng sanh nhiễm ô, Bồ-tát
nhiễm ô”.
Bao giờ nhân loại tiến bộ được như vậy, thì cõi Ta-bà uế trược này đã
trở thành cõi Cực-lạc thanh lương. Tìm đâu thấy sự phân chia riêng biệt giữa
người này và kẻ khác. Làm gì có sự tranh đấu giữa giai cấp này với giai cấp nọ.
Tất cả đồng ưu, cộng lạc. Đó mới là hạnh phúc thật sự của nhân loại, đạo đức
như vậy mới chân thật đạo đức.
Nguồn:thientongvietnam.net
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét